• Heimsóknir

    • 126.882 hits
  • júlí 2024
    S M F V F F S
     123456
    78910111213
    14151617181920
    21222324252627
    28293031  

  • Nýlegar færslur

  • Færslusafn

Ellefu mínútna bæting í Pósthlaupinu

Posted on 31.7.2024 by stefangisla

Síðasta laugardag (27. júlí) hljóp ég 26 km Pósthlaup vestur í Dölum þriðja árið í röð. Ætlaði að reyna að stilla mig um að skrifa langan og sjálfhverfan hlaupapistil um þá upplifun, en eftir að hafa setið á mér í nokkra daga er mér ljóst að ég get ekki setið lengur. Ég er reyndar nýbúinn að segja frá hlaupagleðinni sem ég upplifði á Skálavíkurheiðinni fyrr í mánuðinum, en hlaupagleðin í Pósthlaupinu var engu minni. Ég hafði sett mér það metnaðarfulla markmið fyrir hlaupið að bæta tímann minn frá því í fyrra um 5,5 mínútur, en niðurstaðan var 11,5 mínútna bæting. Ég hreinlega man ekki hversu mörg ár eru síðan ég fór svona langt fram úr björtustu vonum mínum á hlaupum – og þess vegna þarf ég að viðra gleðina með pistlaskrifum.

Nokkur orð um markmið
Ég set mér alltaf markmið fyrir keppnishlaup, eða a.m.k. næstum því alltaf. Oftast er markmiðið samsett úr hámarksmarkmiði (sem ég kalla gjarnan „villtustu drauma“) og lágmarksmarkmiði, sem ég get eiginlega ekki hugsað mér að ná ekki. Þar á milli eru svo oft einhver millimarkmið. Villtastadraumamarkmiðinu næ ég eiginlega aldrei, eða kannski í besta falli á 10 ára fresti, en lágmarksmarkmiðið næst yfirleitt. Ég hef það nefnilega fyrir reglu að hafa lágmarksmarkmiðið svo viðráðanlegt að ég „búi mér ekki til vonbrigði“ með markmiðssetningunni.

Markmiðið fyrir Pósthlaupið var eiginlega markmið hinna villtu drauma. Mig langaði sem sagt að gera aðeins betur en í Skálavíkurhlaupinu, eða með öðrum orðum að fá fleiri ITRA-stig en þá. ITRA-stig eru auðvitað ekki algildur mælikvarði, en þau gera manni þó mögulegt að bera saman árangur í annars ólíkum utanvegahlaupum. Skálavíkurhlaupið gaf 546 ITRA-stig, sem var hæsta skorið mitt síðan á Laugaveginum 2021. Þess vegna miðaði ég markmiðið fyrir Pósthlaupið við 550 stig – og til að ná þeirri tölu sýndist mér ég þurfa að hlaupa þessa 26 km á u.þ.b. 2:24:30 klst. Í fyrra hljóp ég á 2:29:59 klst, þannig að markmiðið samsvaraði 5,5 mín. bætingu. Það fannst mér nokkuð bratt, þó að vissulega hafi æfingar gengið vel síðustu mánuði. En ég er auðvitað ári eldri en í fyrra – og allt það. Fólki á mínum aldri er kennt að búast ekki við framförum. Til vara setti ég mér það markmið að bæta alla vega tímann minn frá því í fyrra (sem var aðeins betri en tíminn í hitteðfyrra). Vissi að mér myndi finnast leiðinlegt að ná því ekki. Hins vegar hvarflaði ekki að mér að ég gæti gert eitthvað umfram „villtustu drauma“.

Til þess að gera leiðina að markmiðinu markvissari rýndi ég í millitímana mína frá því í fyrra og beitti hlutfallareikningi til að finna út hversu miklu hraðari ég þyrfti að vera á hverjum kafla í hlaupinu. Skekkti síðan þá stærðfræði svolítið með því að reikna með meiri framförum milli ára í seinni hluta hlaupsins en í fyrra hlutanum. Byggði það á því að núna er ég með talsvert fleiri „kílómetra í löppunum“ og því ólíklegra að ég þyrfti að skríða í mark eins og ég gerði eiginlega í fyrra (sjá þar til gerðan ársgamlan bloggpistil). Allt þetta setti ég svo upp í Exceltöflu, sem ég reyndi síðan að leggja á minnið. (Kona sem ég met mikils sagði mér einu sinni að svoleiðis nokkuð væri ekki endilega merki um taugaþroskaröskun, heldur gæti það bent til þess að ég væri svolítill „kassi“. Rengi það ekki).

Hlaupið sjálft
Langa hlaupasagan sem hér fer á eftir er gerð aðeins styttri með því að byggja hana á mörgum litlum bútum úr fyrrnefndri Exceltöflu, án þess að útskýra þá búta mikið. Hverjum búti fylgir svo upprifjun á því hvað ég var að hugsa á hverjum áfangastað um sig

Ég var svo sem ekki með neitt plan fyrir 5 km millitímann. Fannst ég samt vera óþarflega hægur af stað og varð því ekki mjög hissa þegar ég sá að ég var strax þarna orðinn rúmri mínútu lengur en í fyrra. Núna var líka mótvindur sem var ekki þá. Markmiðið var greinilega farið, en ekkert annað að gera en að halda bara áfram. Kannski myndi ég vinna þetta nógu mikið upp á seinnipartinum til að bæta mig alla vega um nokkrar sekúndur. „PB er PB og því ber að fagna“, eins og einhver sagði einhvern tímann.

Nú jæja, mér hafði alla vega tekist að halda nokkurn veginn í horfinu þrátt fyrir mótvindinn. Aldrei að vita nema ég gæti a.m.k. bætt mig aðeins. Að vísu brekkur framundan, en þær voru þarna líka í fyrra og ég var síst sterkari í brekkum þá en núna. Skálavíkurheiðin hafði auk þess gefið mér aukið sjálfstraust sem e.t.v. myndi nýtast mér.

Ég var svo sem ekkert að spá í þennan 15 km millitíma. Mundi ekki alveg töluna úr töflunni en sýndist ég mögulega vera innan við 1 mín hægari núna en í fyrra. Næsti millitími (16 km) myndi skipta meira máli, nefnilega millitíminn þar sem hlaupaleiðin fer yfir Vestfjarðaveg rétt eftir brúna yfir Haukadalsá. Þar eru alltaf ákveðin þáttaskil í þessu hlaupi.

Heyrðu, þessi millitími var bara upp á sekúndu sá sami og í fyrra, þrátt fyrir mótvindinn. Nú var ég allt í einu orðinn mjög bjartsýnn á að ég myndi bæta tímann minn frá því í fyrra. Seinniparturinn gat varla orðið verri en þá og ég var farinn að hlakka til að sjá millitímann við Þorbergsstaði (18,8 km) þar sem maður fer aftur yfir Vestfjarðaveginn.

Á þessum kafla fannst mér vera farið að hægjast á mér. Eitt merki um það var að tveir hlauparar fóru fram úr mér þarna á reiðveginum. Samt hafði ég á tilfinningunni að ég væri fljótari með þennan kafla en í fyrra. Það reyndist líka rétt, millitíminn orðinn um 1 mín betri en þá. Bæting greinilega í kortunum – og allt í lagi þótt aðalmarkmiðið næðist ekki. Maður getur ekki alltaf beðið um allt. Ákvað að skella í mig koffíngeli þegar ég væri kominn yfir veginn. Næsti millitími yrði tekinn við Laxárdalsvegamótin (22,65 km) þegar lausi reiðvegurinn yfir hæðina upp af Kambsnesi væri að baki.

Nei, heyrðu, mundi ég þetta rétt!? Gat verið að ég væri allt í einu kominn 5 mín. fram úr tímanum frá því í fyrra og heilar 3 mín fram úr villtasta draumnum!? Ég vissi alveg að mér hafði gengið vel á þessum 4 km kafla, hvort sem það var koffíngelinu að þakka eða Borghildi sem ég hitti þarna á reiðveginum. En svona óvæntar tölur hafði ég ekki séð í fjölmörg ár! Nú var staðan allt í einu gjörbreytt, villtasti draumurinn orðinn fyllilega raunhæft markmið! „Hella hratt“, sagði ég við konuna á drykkjarstöðinni sem hellti vatni í glasið mitt. Bara kílómetri í næsta millitíma undir veginum við Laxá.

Já! Þessi kílómetri bara á 4:30 mín eða eitthvað og ég kominn næstum 4 mín á undan villtasta draumnum. Svei mér þá ef 2:20 klst væri ekki orðinn raunhæfur lokatími. Bara 3 km eftir og ekkert nema gleði framundan. Engir fleiri millitímar, bara tilfinningin. Nú skyldi bara hlaupið eins hratt og fæturnir þyldu. Engir krampar farnir að gera vart við sig, ja nema kannski smá kitl á einum stað neðarlega utan á hægri sköflungnum. Hvenær leið mér síðast svona vel í keppnishlaupi!?

Hlaupið búið! Ég vissi alveg við Laxárbrúna að 2:20 væri orðið raunhæft markmið, þó að það væri langt umfram villtasta drauminn. Og síðasti kaflinn gekk vel þrátt fyrir að vera langtæknilegasti hluti hlaupsins. Mér tókst meira að segja að halda nokkuð góðum hraða á köflum þar sem ég þurfti nánast að skríða í fyrra, heltekinn af krömpum. Þess vegna var ég jafnvel farinn að hugsa um 2:19. En 2:18:eitthvað var eitthvað sem mér hafði aldrei dottið í hug! Og síðustu 3 km á rúmum 17 mín, samanborið við rúmar 22 mín í fyrra!

Hvers vegna?
Hvers vegna gekk þetta svona miklu betur en í fyrra, þrátt fyrir mótvindinn? Tja, ætli ég geti ekki nefnt alla vega þrjár skýringar, jafnvel fjórar:

  1. Lengra áfallalaust æfingatímabil
  2. Miklu fleiri kílómetrar í löppunum (tengist nr. 1)
  3. Meiri áhersla á vatn og næringu
  4. Meira sjálfstraust (eftir Skálavíkurhlaupið)

Þakklætið
Mér finnst einstaklega gott að ganga til náða að kvöldi svona daga. Þá er þakklætið fyrirferðamesta tilfinningin (alveg þangað til syfjan tekur yfir). Þetta tiltekna kvöld var ég fyrst og fremst þakklátur:

  1. Forsjóninni fyrir að leyfa mér að stunda þetta áhugamál enn, öllum þessum áratugum eftir að það gerði fyrst vart við sig. Þeir áratugir verða bráðum sex.
  2. Forsjóninni og fólkinu sem stendur mér næst fyrir að skapa mér aðstæður til að gera þetta.
  3. Ásdísi Káradóttur og félögum hennar hjá Póstinum fyrir að standa svona vel að þessum skemmtilega viðburði og láta mig finna að þátttaka mín skipti máli.
  4. Kiddó (Kristni Óskari Sigmundssyni) hlaupafélaga fyrir að koma með mér í þetta hlaup og þakklátur hinum bestu hlaupafélögunum fyrir að vera til staðar.
  5. Öllu hinu fólkinu sem jók gleði mína á leiðinni og að hlaupi loknu.

Lokaorð
Ég var í sjöunda himni að hlaupi loknu – og er það enn, enda langt síðan ég hef upplifað eitthvað svona! Með öðrum orðum er langt síðan ég hef náð hlaupaárangri sem er langt umfram villtustu drauma. Stundum hefur gengið vel, jafnvel oft, en oftast hef ég þurft að leiðrétta of villtu draumana sem vakna þá á leiðinni. Nú þurfti það ekki. Þeir urðu bara sífellt villtari og niðurstaðan betri en mér hafði nokkurn tímann dottið í hug, hvorki fyrir hlaup né í hlaupinu sjálfu.

Langt síðan ég hef upplifað eitthvað svona? Hm, ætli það hafi ekki bara verið síðast í Reykjavíkurmaraþoninu 2013 þegar ég hljóp besta maraþon lífs míns. Einu sinni á áratug? Jú, það lætur nærri. Síðan eru liðin næstum 11 ár.

Með góðum hlaupafélögum úr Hlaupahópnum Flandra í Borgarnesi að loknu Pósthlaupi 27. júlí 2024. F.v. Jósep Magnússon, ég sjálfur, Kristinn Óskar Sigmundsson og Heiðrún Harpa Marteinsdóttir.

(Uppfært 1. ágúst 2024 með minni háttar talnaleiðréttingu)

Filed under: Hlaup | 1 Comment »

Hlaupagleði á Skálavíkurheiði

Posted on 24.7.2024 by stefangisla

Um daginn (18. júlí sl.) tók ég þátt í 12 km Skálavíkurhlaupi, sem er orðinn fastur liður í árlegri Hlaupahátíð á Vestfjörðum. Leiðin í þessu hlaupi liggur frá Skálavík yfir Skálavíkurheiði til Bolungarvíkur og er í stuttu máli samsett úr einni 6 km brekku upp og annarri 6 km brekku niður. Þátttaka mín í þessu hlaupi er ekkert sérstaklega fréttnæm, enda var þetta 160. almenningshlaupið mitt á ferlinum (sem er þó ekki mikið miðað við lengd ferilsins). En mér gekk vel í þessu hlaupi og náði mér í óvenjustóran skammt af hlaupagleði. Hlaupagleði er auðlind sem nýtist langt út fyrir hlaupaheiminn. Og einn af fylgifiskum gleðinnar er þörfin fyrir að deila upplifuninni með öðrum. Þess vegna skrifa ég þennan pistil, þó ekki væri nema fyrir sjálfan mig.

Undirbúningurinn
Ég ætla ekki að skrifa neina langloku um það hvernig ég æfði fyrir þetta hlaup, enda æfði ég ekkert sérstaklega fyrir það. Í stuttu máli hef ég hins vegar æft nokkuð vel og skipulega síðan í ársbyrjun 2023 og náð að halda mér algjörlega meiðslalausum allan þann tíma. Lykillinn að því felst í æfingaáherslum sem ég hef skrifað um áður og mun sjálfsagt skrifa um aftur.

Þessi litli kafli um undirbúning snýst sem sagt ekki um hlaupaæfingar, heldur um það hvernig ég er vanur að undirbúa mig fyrir þá óvissu sem fylgir því að taka þátt í tilteknu keppnishlaupi (sérstaklega utanvegahlaupi) í fyrsta sinn og geta ekki byggt áætlun dagsins á eigin reynslu. Ég skoða þá einfaldlega hvernig öðrum hlaupurum á svipuðu getustigi gekk í sama hlaupi árið áður, skoða millitímana þeirra á Strava og set mér markmið út frá því. Reyndar er líka örugglega fínt að fara í svona hlaup án nokkurs markmiðs, en það er bara ekki alveg í takti við hugsunarháttinn minn, sem á meira skylt við Excel en innsæi.

Inga Dísa, einn besti hlaupavinur minn síðustu árin, hljóp Skálavíkurhlaupið í fyrra – og þar sem hlaupagetan okkar hefur verið svolítið svipuð upp á síðkastið var nærtækt að kíkja á millitímana hennar og vinna út frá þeim. Ég ákvað sem sagt að nota tímana hennar sem lágmarksmarkmið og miða svo draumamarkmiðið við að vera 10% fljótari. Útreikningunum var ekki stillt upp í Excel, heldur var þetta allt saman skrifað aftan á miða utan af garndokku sem var tekin með í fjölskyldudvöl í bústað í Önundarfirði nokkrum dögum fyrir hlaup. Skipulagið í heild sinni má sjá á myndinni hér til hliðar.

Tölurnar á miðanum skýra sig náttúrulega næstum því sjálfar, en til frekari glöggvunar má bæta því við að þarna eru sýndir millitímar eftir hverja 3 km. Á efri hlutanum má sjá hvern 3 km áfanga um sig og á neðri hlutanum eru uppsafnaðar millitímar (sem sagt eftir 3, 6, 9 og 12 km). Vinstra megin eru svo tímarnir hennar Ingu Dísu frá því í fyrra (skv. Strava) og hægra megin 10% betri tímar. Í stuttu máli setti ég 1:10 klst sem sagt sem lágmarksmarkmið og 1:03 klst sem draumamarkmið („villtustu drauma“). Til frekari afstemmingar skoðaði ég hversu mörg ITRA-stig hvort um sig væri líklegt til að gefa og fann út að lámarksmarkmiðið gæfi u.þ.b. 507 stig og draumamarkmiðið u.þ.b. 556 stig. Þetta benti til að áætlunin væri á réttu róli, því að utanvegahlaupin mín síðustu tvö ár hafa öll gefið á bilinu 500-530 stig. Út frá þessu taldi ég líklegt að ég gæti endað þarna mitt á milli, sem sagt á 1:06:30 klst eða þar um bil. Síðasti liðurinn í undirbúningnum var svo að stilla Garminúrið mitt þannig að það gæfi mér millitíma á 3 km fresti („Auto Lap“).

Upphitunin
Við upphaf flestra hlaupaæfinga allra síðustu árin hefur mér yfirleitt liðið eins og ég hafi aldrei hlaupið áður og muni að öllum líkindum aldrei geta hlaupið aftur. Þessi tilfinning lýsir sér í miklum stirðleika út um allan skrokk, en einkum þó um miðbik líkamans og þar fyrir neðan. Undantekingarlaust líður þetta hjá á fyrsta eða öðrum kílómetranum og er sæmilegt eftir það. Þetta er meginástæða þess að ég hita alltaf upp fyrir keppnishlaup, hvort sem vegalengdirnar teljast í tugum metra eða tugum kílómetra. Ég vil sem sagt vera laus við þessa kunnuglegu tilfinningu áður en keppnin hefst. Upphitunin er einföld; bara þægilegt skokk í 15 mínútur eða meira, nokkrar liðleikaæfingar (drillur) og 4-6 hraðaaukningar og/eða aðeins lengri sprettir til að koma hjartanu almennilega í gang. „Almennilega“ í þessu samhengi þýðir að púlsinn fari í stutta stund eitthvað nálægt því sem hann er vanur að vera í keppnishlaupum. En ég er svo sem ekkert að vakta þetta í upphituninni, læt bara tilfinninguna ráða.

Hlaupið sjálft
Hlaupið hófst í Skálavík kl. 8 um kvöld. Ég tók upphitunina í Bolungarvík og þaðan var svo mannskapurinn (27 keppendur) fluttur með rútu yfir í Skálavík. Aðstæður til hlaupa voru alveg þokkalegar, nema hvað nokkuð sterkur vindur blés úr austri (líklega hátt í 10 m/sek), sem þýddi að við myndum fá mótvind alla leið. Hitastigið var nálægt 10°C og þurrt í veðri, þannig að þetta stefndi ekki í neina vosbúð. Mótvindur og brekkur upp í móti kalla fram helstu veikleika mína sem hlaupara, þannig að þegar þarna var komið sögu þóttist ég góður ef ég næði lágmarksmarkmiðinu. Planið var að skokka upp brekkurnar eins lengi og ég þyldi og taka svo vel á því á niðurleiðinni, enda hafa niðurhlaup alltaf verið mín sterkasta hlið.

Leiðin upp úr Skálavík var vissulega erfið, en mér til undrunar streymdi fólk samt ekkert fram úr mér á uppleiðinni. Ég beið náttúrulega spenntur eftir að úrið sýndi mér fyrsta 3 km millitímann. Að vísu gleymdi ég prjónagarnsmiðanum í bústaðnum, en ég mundi þetta svo sem nokkurn veginn, m.a. að fyrstu 3 km gætu jafnvel tekið rúmlega 17 mín, en ættu helst að taka innan við 16. En svo kom millitíminn bara ekki neitt – og þegar ég gat loks ekki lengur stillt mig um að kíkja á úrið var ég kominn vel yfir 3 km markið. Þá fattaði ég að þetta „Auto Lap“-dæmi virkar ekki þegar úrið er stillt á „Trail Run“. En talan sem stóð á úrinu benti til að ég væri kannski aðeins (en alls ekki mikið) á undan lágmarksplaninu. (Eftir á að hyggja var millitíminn 17:03 mín, sem sagt bara 9 sek betri en lágmarksmarkmiðið).

Góðu fréttirnar á uppleiðinni voru þær að ég náði að hlaupa alla leiðina upp (þó að munurinn á hlaupi og göngu hafi líklega stundum legið frekar í fótahreyfingunum en hraðanum). Og mér leið bara vel þrátt fyrir mótvindinn. Frá upphafi var ég u.þ.b. í 8.-12. sæti og þegar upp var komið vorum við þrjú eða fjögur saman á svipuðu róli. Millitíminn þar var eitthvað um 39:30 mín og ég þóttist muna að það væri u.þ.b. 1:30 mín betra en lágmarksmarkmiðið. Þetta gaf tilefni til bjartsýni, því að ég bjóst alltaf við að niðurhlaupin yrðu hlutfallslega betri.

Á Skálavíkurheiði með Elínu Mörtu Eiríksdóttur. (Ljósm. Hlaupahátíð á Vestfjörðum).

Um leið og niðurhlaupaáætlunin mín tók gildi drógust þau hin aftur úr. Ég var staðráðinn í að treysta löppunum og þær tóku því bara býsna vel – og í stuttu máli tókst mér að láta vaða niður allar brekkur. Hröðustu kílómetrarnir voru meira að segja vel undir 4 mínútum, sem telst mjög hratt fyrir mig, jafnvel niðurímóti. Þegar ég var kominn niður á móts til Hólskirkju sá ég ekkert til mannaferða fyrir aftan mig en hafði hins vegar dregið talsvert á tvo næstu hlaupara á undan. Framundan var ekkert nema gleði og ég kom í mark á 1:04:57 klst, sem var talsvert nær draumamarkmiðinu en lágmarksmarkmiðinu hvað sem öllum mótvindi leið. Og ég þarf að fara nokkur ár aftur í tímann til að finna álíka hlaupagleði og gagntók mig þarna á lokametrunum.

Lokaorðin
Hlaup eru ekki bara hlaup. Ef það væri svoleiðis, þá gæti ég allt eins látið mér nægja að hlaupa aleinn aftur og aftur áleiðis upp að Hvítárvöllum og til baka, eins og mér finnst ég gera næstum alla daga ársins. En hlaup eru líka fólk. Og fólkið á Vestfjörðum er einhvern veginn öðru vísi en annað fólk. Þrisvar áður hef ég tekið þátt í Hlaupahátíð á Vestfjörðum – og alltaf hef ég upplifað þessa einstöku gestrisni og hlýju sem þar ræður ríkjum. Þessi einstaka gestrisni og hlýja á stóran þátt í þeirri hlaupasælu sem ég tók með mér heim að lokinni þessari Vestfjarðaferð! Takk Vestfirðingar! Þið eruð einstök!

Lokaspretturinn í skógræktinni í Bolungarvík. (Ljósm. Hlaupahátíð á Vestfjörðum).

Filed under: Uncategorized | Tagged: , | 2 Comments »