Í einkar áhugaverðri skýrslu sem Evrópusambandið gaf út sl. mánudag er minnt á þau miklu verðmæti sem liggja í úrgangi. Skýrslan er eins konar framhald af yfirlýsingu sem framkvæmdastjórn sambandsins gaf út í september 2011, þar sem m.a. var sett fram sú sýn að árið 2020 verði alfarið litið á úrgang sem auðlind, en ekki sem vandamál sem brýnt sé að losna við. Í skýrslunni er m.a. bent á að 6 af ríkjum sambandsins hafi sýnt fram á það með fordæmi sínu að þessi sýn sé fyllilega raunhæf. Og málið snýst ekki bara um að nýta úrganginn betur, heldur líka um að byggja upp öflugt atvinnulíf og bæta hag þjóða.
Sex fyrirmyndarríki
Fyrirmyndarríkin 6 sem nefnd eru í skýrslunni eru Belgía, Danmörk, Þýskaland, Austurríki, Svíþjóð og Holland. Þessi ríki eiga það sameiginlegt að þar fer minna en 3% af heimilisúrgangi til urðunar. Þau 9 Evrópusambandsríki sem verst standa sig á þessu sviði grafa hins vegar meira en 75% af úrgangi sínum í jörð, og tapa þar með bæði dýrmætum auðlindum og atvinnutækifærum.
Í skýrslunni er rýnt sérstaklega í hvernig fyrirmyndarríkin 6 hafi náð þessum árangri. Þrjú lykilatriði virðast standa upp úr eftir þá skoðun:
- Skattlagning og/eða bann við urðun og brennslu.
- „Borgaðu þegar þú hendir“ – fyrirkomulag á gjaldtöku vegna úrgangs.
- Framleiðendaábyrgð, (sem þýðir væntanlega að til lengri tíma litið endurspeglast kostnaður við úrgangsmeðhöndlun í verði viðkomandi vöru).
Evrópusambandið hvetur aðildarríki sín til að fylgja fordæmi fyrirmyndarríkjanna 6, en þess er að vænta að fyrr en síðar verði aðferðir þeirra lögfestar í tilskipunum og reglugerðum sambandsins. Sömuleiðis er verið að skoða möguleika á að gera ábyrga meðhöndlun úrgangs að skilyrði fyrir tilteknum styrkjum úr sjóðum sambandsins.
Allir græða
Sem fyrr segir snúast úrgangsmálin ekki bara um að nýta auðlindir betur, heldur verður nýting úrgangs sífellt mikilvægari hluti hagkerfisins. Árið 2008 velti úrgangsgeirinn í Evrópu um 145 milljörðum evra og skapaði um 2 milljónir starfa. Reiknað er með að báðar þessar tölur muni hækka mjög verulega á allra næstu árum.
Takk pabbi (not)
Úrgangur er hráefni á villigötum og magn hráefna er takmarkað, rétt eins og stærð jarðarinnar, (þ.e.a.s. að undanskildum þeim hráefnum sem plöntur framleiða með ljóstillífun). Þess vegna þurfum við að nýta öll hráefni eins vel og framast er kostur. Annars sitja afkomendur okkar í súpunni, olíulaus og fosfórlaus og ég veit ekki hvað og hvað. Að óbreyttu hafa þessir afkomendur enga ástæðu til að þakka okkur forfeðrum sínum fyrir umhyggjuna. Þvert á móti munu þau hugsa okkur þegjandi þörfina fyrir að hafa sóað sameiginlegum auðlindum okkar og þeirra – og jafnvel grafið þær hálfnotaðar í jörð hist og her, eða skolað þeim til sjávar, þar sem engin leið er að endurheimta þær.
VIÐ ÞURFUM AÐ TAKA OKKUR SAMAN Í ANDLITINU!!!
(Auk þeirra heimilda sem tenglar eru á í textanum hér að framan, byggir þessi pistill á fréttatilkynningu Evrópusambandsins 16. apríl sl.).
Filed under: Sjálfbær þróun, Umhverfismál | Leave a comment »
Bloggsíða Stefáns Gíslasonar 